ఆంధ్ర నాట్యం అంతర్ధానం: తెలంగాణలో కనుమరుగైన నటరాజ రామకృష్ణ వారసత్వం!

ఆంధ్ర నాట్యం కనుమరుగైపోతోందా? తెలంగాణలో నిరాదరణకు గురైన సాంస్కృతిక వారసత్వం

హైదరాబాద్, మే 23: తెలంగాణ రాష్ట్రం ఏర్పడిన తర్వాత సాంస్కృతిక రంగంలో అనేక కళారూపాలు వెలుగులోకి వచ్చాయి. పేరిణి, కూచిపూడి వంటి నృత్య రూపాలు ప్రభుత్వ ప్రోత్సాహంతో విరాజిల్లుతున్నాయి. కానీ, పద్మశ్రీ నటరాజ రామకృష్ణ గారి అపార కృషితో పునరుద్ధరించబడిన ఆంధ్ర నాట్యం మాత్రం తెలంగాణలోనూ, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోనూ కనుమరుగైపోతోంది. ఈ సాంస్కృతిక వారసత్వం నిర్లక్ష్యానికి గురవడం కళాకారుల్లో, కళాభిమానుల్లో తీవ్ర ఆందోళన కలిగిస్తోంది.

ఆంధ్ర నాట్యం: ఒక గొప్ప వారసత్వం
ఆంధ్ర నాట్యం, వేల సంవత్సరాల చరిత్ర కలిగిన పురాతన ఆలయ నృత్య సంప్రదాయం. బౌద్ధ రామాలు, ఆలయాలు, రాజ దర్బార్‌లలో ప్రదర్శించబడిన ఈ నాట్యం, కాలక్రమేణా కనుమరుగైంది. నటరాజ రామకృష్ణ గారు తన జీవితాన్ని ఈ నాట్యాన్ని పునరుద్ధరించడానికి అంకితం చేసి, దర్బార్ కచేరీ, మేజువాణి, ఆరాధన వంటి రూపాలను ఆహార్యంతో సమన్వయం చేసి ఆంధ్ర నాట్యంగా ఆధునికీకరించారు. సున్నితమైన కదలికలు, హావభావాలు, అందమైన భంగిమలతో ఆకట్టుకునే ఈ నాట్యం, ఆగమ, ఆస్థాన, ప్రబంధ కలయికలతో ఆహ్లాదకరంగా ఉంటుంది. నట్టువ మేళ సంప్రదాయంలో ప్రదర్శించే నవ జనార్దన పారిజాతం ఈ నాట్యంలో ప్రత్యేక ఆకర్షణ.

తెలంగాణలో నిరాదరణ
తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటు తర్వాత గత 12 ఏళ్లలో ఆంధ్ర నాట్యానికి ప్రభుత్వ సాంస్కృతిక శాఖ నుంచి ఎలాంటి ప్రోత్సాహం లభించలేదు. ఒక్క కళాకారుడికి కూడా ఈ నాట్యాన్ని ప్రదర్శించే అవకాశం దక్కలేదు. ఫలితంగా, వందలాది కళాకారులు ఈ నాట్యం నేర్చుకోవడం, సాధన చేయడం విడిచిపెట్టారు. ప్రస్తుతం తెలంగాణలో ఆంధ్ర నాట్యం ప్రదర్శించే కళాకారులు 25 మంది కూడా లేరని అంచనా. దీనికి కారణం, ‘ఆంధ్ర’ అనే పేరు వల్ల రాజకీయ, ప్రాంతీయ బేధాలు ఈ నాట్యంపై ప్రభావం చూపాయని కళాకారులు ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. నటరాజ రామకృష్ణ గారు ‘ఆంధ్ర’ అనే పదాన్ని తెలుగు సంస్కృతి సూచనగా ఉపయోగించినప్పటికీ, ఈ పేరు రాజకీయంగా తప్పుగా అర్థం చేసుకుని నిర్లక్ష్యానికి దారితీసిందని విశ్లేషకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.

పేరిణి, కూచిపూడికి ఆదరణ, ఆంధ్ర నాట్యానికి మాత్రం నిరాకరణ
తెలంగాణలో పేరిణి నృత్యానికి ప్రభుత్వం పూర్తి మద్దతు అందిస్తోంది. సంగీత నాట్య కళాశాలల్లో పేరిణి కోసం డిప్లొమా కోర్సులు ప్రవేశపెట్టారు. అలాగే, కూచిపూడి నాట్యానికి కూడా హైదరాబాద్‌తో చారిత్రక అనుబంధం ఉందని, కులీ కతుబ్ షా కూచిపూడి అగ్రహారం గ్రామాన్ని బహుమతిగా ఇచ్చారనే లాజిక్‌తో ప్రదర్శనలకు అవకాశాలు కల్పిస్తున్నారు. కథక్, కథాకళి, ఒడిస్సి, భరతనాట్యం వంటి భారతీయ నృత్య రూపాలు తెలంగాణలో విరాజిల్లుతుంటే, ఆంధ్ర నాట్యం మాత్రం అధికారుల నిర్లక్ష్యానికి గురవుతోంది. తెలుగు యూనివర్సిటీలో ఆంధ్ర నాట్యం కోర్సు ఉన్నప్పటికీ, ప్రదర్శనలకు అవకాశాలు లేకపోవడంతో విద్యార్థులు చేరడం లేదు.

తెలంగాణలోనే పునరుద్ధరణ ప్రారంభం
ఆంధ్ర నాట్యం పునరుద్ధరణకు నాంది తెలంగాణలోనే పలికిన విషయం గమనార్హం. 1972లో జడ్చర్లలో మాణిక్యాంబ గారి ఇంట్లో నటరాజ రామకృష్ణ గారి నేతృత్వంలో కళాకృష్ణ, పద్మ కళ్యాణి, సువర్చల, ఉష వంటి ఎనిమిది మందితో ఈ నాట్య శిక్షణ మొదలైంది. కరీంనగర్, నిజామాబాద్, వరంగల్, సిరిసిల్లల నుంచి హైదరాబాద్, ఆ తర్వాత ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని ఇతర ప్రాంతాలకు విస్తరించింది. నటరాజ రామకృష్ణ గారు కేవలం ఆంధ్ర నాట్యం, పేరిణి, కూచిపూడితో ఆగకుండా, గరగలు, చిందు నృత్యాలను కూడా ప్రోత్సహించారు. అలాంటి మహానుభావుడు పునరుద్ధరించిన ఆంధ్ర నాట్యం నిరాదరణకు గురవడం విచారకరం.

కళాకారుల ఆవేదన
కేంద్ర సంగీత నాటక అకాడమీ అవార్డు గ్రహీత కళాకృష్ణ వంటి నాట్య గురువులు ఆంధ్ర నాట్యంలో విశేష ప్రతిభ చూపించారు. కానీ, ప్రభుత్వ ప్రోత్సాహం లేకపోవడం, ప్రదర్శనలకు అవకాశాలు దక్కకపోవడంతో కళాకారులు నిరాశలో మునిగారు. కోవిడ్ కాలంలో సువర్చల వంటి ప్రముఖ నాట్య గురువు కనుమూయడం ఈ కళకు మరో దెబ్బ. ఉపాధి లేని ఈ నాట్యాన్ని నేర్చుకోవడం వృథా అని భావించి చాలామంది కళాకారులు పేరిణి, కూచిపూడి వంటి ఇతర నాట్య రూపాల వైపు మళ్లారు.

ప్రభుత్వ బాధ్యత
నటరాజ రామకృష్ణ గారిని ఆదరించిన కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం, నీలం సంజీవరెడ్డి నుంచి కొణిజేటి రోశయ్య వరకు కళల ప్రోత్సాహంలో ముందుండేది. ఆయన మృతి తర్వాత తారామతి బారాదరి పక్కనే సమాధి ఏర్పాటు చేయడం దీనికి నిదర్శనం. కానీ, తెలంగాణ ఏర్పడిన తర్వాత బీఆర్‌ఎస్ ప్రభుత్వంలో ఆంధ్ర నాట్యం పూర్తిగా నిర్లక్ష్యానికి గురైంది. ప్రస్తుత కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వంలోనూ సాంస్కృతిక శాఖలో అధికారుల మార్పు జరగకపోవడంతో ఈ నిరాదరణ కొనసాగుతోంది.

కళాకారుల విజ్ఞప్తి
ఆంధ్ర నాట్యం పేరు మార్చడానికైనా సిద్ధమని, నటరాజ రామకృష్ణ గారి సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని కాపాడాలని కళాకారులు ప్రభుత్వాన్ని కోరుతున్నారు. కళలకు ప్రాంతీయ బేధాలు ఉండకూడదని, నీళ్లు, నిధులు, రాజకీయాలకు మాత్రమే పరిధులు ఉంటాయని వారు స్పష్టం చేస్తున్నారు. ప్రభుత్వం పెద్ద మనసుతో ఆలోచించి, ఆంధ్ర నాట్యానికి ప్రదర్శన అవకాశాలు, శిక్షణ కార్యక్రమాలు, ప్రోత్సాహకాలు అందించాలని కళాభిమానులు డిమాండ్ చేస్తున్నారు.

ముగింపు
ఆంధ్ర నాట్యం తెలంగాణలోనే పునరుద్ధరణకు నాంది పలికినప్పటికీ, నిరాదరణ వల్ల కనుమరుగైపోతోంది. ఈ సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని కాపాడే బాధ్యత ప్రభుత్వంతో పాటు, కళాభిమానులందరిపై ఉంది. ఆంధ్ర నాట్యం తిరిగి తెలంగాణలో వైభవంగా వెలుగొందాలని కళాకారుల ఆకాంక్ష. #ఆంధ్రనాట్యం #తెలంగాణసంస్కృతి #నటరాజరామకృష్ణ #కళావారసత్వం