ఒక చిన్న గ్రామంలో పుట్టిన సాధారణ బాలుడు, భవిష్యత్తులో పౌర హక్కుల కోసం ప్రాణాలు సమర్పించిన యోధుడిగా మారడం – ఇది డాక్టర్ ఏ. రామనాధం జీవితం. ఈరోజు, అతని 40వ వర్ధంతి సందర్భంగా, ఆంధ్రప్రదేశ్ సివిల్ లిబర్టీస్ కమిటీ (ఎపిసిఎల్సి) వైస్ ప్రెసిడెంట్గా పోలీసు దమనకాండకు వ్యతిరేకంగా పోరాడిన ఆయన కథను తిరగరాస్తున్నాం. ఒక వైద్యుడు ఎలా విప్లవవాదిగా మారాడు? ఎలా పేదల ఆశ్రయంగా నిలిచాడు? మరియు చివరికి ఎలా పోలీసు ప్రతీకారానికి బలైపోయాడు? ఇవన్నీ ఒక ఉత్తేజకరమైన జర్నలిస్టిక్ లెన్స్ ద్వారా చూద్దాం.
గ్రామీణ మూలాలు: జ్ఞాన దాహంతో ప్రారంభమైన ప్రయాణం
1933 అక్టోబర్ 16న ఖమ్మం జిల్లాలోని ముష్టికుంట్ల గ్రామంలో ఒక సాధారణ కుటుంబంలో జన్మించిన రామనాధం, తన గ్రామంలో మొదటి విద్యావంతుడిగా ఎదిగాడు. 2 హైదరాబాద్లోని గాంధీ మెడికల్ కాలేజీలో చదువుకున్న సమయంలో, తెలంగాణ సాయుధ పోరాటంలో పాల్గొన్న కమ్యూనిస్టు నాయకుడు డాక్టర్ రాజగోపాలన్ ప్రభావంతో విప్లవ భావాలు అలవడ్డాయి. నక్సల్బరి మరియు శ్రీకాకుళం ఉద్యమాలు ఆయనను మరింత ఉత్తేజపరిచాయి, ఆయన జీవిత దిశను మార్చేశాయి. 0
ప్రభుత్వ వైద్యుడిగా కెరీర్ ప్రారంభించినా, వృత్తిలోని అనైతికతలు ఆయనను వేధించాయి. 1968లో ఉద్యోగం వదిలేసి, వరంగల్లో ‘ప్రజా వైద్యశాల’ను స్థాపించాడు – ఇది కేవలం క్లినిక్ కాదు, పేదలకు, రిక్షా కార్మికులకు, పోలీసు కుటుంబాలకు కూడా ఉచిత వైద్య సేవలు అందించే సామాజిక హబ్గా మారింది. 1 “ఆయన క్లినిక్ ఒక ఆశ్రయం లాంటిది – ఎవరైనా వచ్చి చికిత్స పొందవచ్చు,” అని ఆయన సన్నిహితులు గుర్తుచేసుకుంటారు.
హక్కుల కోసం అలుపెరుగని పోరాటం
1970లలో కాకతీయ మెడికల్ కాలేజీలో ప్రాక్టీషనర్గా చేరిన రామనాధం, విప్లవ విద్యార్థులతో కలిసి మావో రచనలు ప్రచురించడం ప్రారంభించాడు. ‘శ్రామిక వర్గ ప్రచురణలు’ పుస్తక దుకాణం నడిపాడు, విరసం (విప్లవ రచయితల సంఘం) సమావేశాల్లో మావో భావజాలాన్ని ప్రచారం చేశాడు. 3 ఏటూరునాగరం, ములుగు అడవుల్లో గాయపడిన నక్సలైట్లకు రహస్య చికిత్స అందించడం ఆయనను పోలీసు నిఘాలోకి తెచ్చింది.
1976 ఎమర్జెన్సీ సమయంలో అరెస్టై, చిత్రహింసలు అనుభవించాడు. విడుదల తర్వాత, 1978లో ఎపిసిఎల్సి పునర్నిర్మాణ కమిటీలో చేరి, రాష్ట్ర ఉపాధ్యక్షుడిగా ఎదిగాడు. 0 1977 దివిసీమ ఉప్పెన బాధితులకు మెడికల్ క్యాంపులు నిర్వహించాడు, గ్రామీణ ప్రాంతాలకు ‘మెడికల్ గైడ్’ పుస్తకం రచించి, విప్లవ కార్యకర్తలకు మార్గదర్శకంగా మార్చాడు.
1980-84 మధ్య వరంగల్ ప్రాంతంలో పోలీసు ఫేక్ ఎన్కౌంటర్లు, కస్టడీ మరణాలు పెరిగాయి. రామనాధం నిజనిర్ధారణ కమిటీలు ఏర్పాటు చేసి, రిపోర్టులు విడుదల చేశాడు – జస్టిస్ భార్గవ, ప్రొఫెసర్ రజనీ కొఠారి వంటి ప్రముఖులను ఆహ్వానించి విచారణలు నిర్వహించాడు. 8 పీసర్ గ్రామంలో భూస్వాముల చేతిలో మరణించిన పార్టీ ఆర్గనైజర్ రమణ కేసును వెలుగులోకి తెచ్చాడు, ఇది రాష్ట్రవ్యాప్త ఆందోళనలకు దారితీసింది.
ప్రతీకార హత్యలో అమరత్వం
ఆయన పోరాటం పోలీసులకు కంటగింపుగా మారింది. 1985 సెప్టెంబర్ 2న కాజీపేటలో సబ్ ఇన్స్పెక్టర్ యాదగిరి రెడ్డి హత్యకు ప్రతీకారంగా, మరుసటి రోజు మఫ్టీ పోలీసులు ఆయన క్లినిక్పై దాడి చేసి, సర్వీస్ రివాల్వర్తో కాల్చి చంపారు. 6 ఇది కేవలం వ్యక్తిగత హత్య కాదు, పౌర హక్కుల ఉద్యమానికి రాష్ట్ర యంత్రాంగం ప్రకటించిన యుద్ధమని విశ్లేషకులు అంటారు. 8 ఆయన అంతిమయాత్రలో పోలీసు కుటుంబాలు కూడా నివాళులర్పించాయి – ఆయన సేవలకు సాక్ష్యంగా.
ఇప్పటికీ ప్రేరణలకు మూలం
రామనాధం మరణం తర్వాత ఎపిసిఎల్సి మరింత బలోపేతమైంది. కె.జి. కన్నబిరాన్ వంటి నాయకులు ఆయనను ‘మైలురాయి’గా స్మరించుకుని, రాష్ట్ర దమనకాండపై పోరాడారు. 9 ఆయన జీవితం ఒక పాఠం: వైద్యం మరియు విప్లవం ఒకే దారిలో సాగవచ్చు. ఈరోజు, 40 ఏళ్ల తర్వాత కూడా, పౌర హక్కుల కోసం పోరాడుతున్న యువతకు ఆయన ప్రేరణ. “రామనాధం లాంటి యోధులు లేకుండా, హక్కుల ఉద్యమం అసంపూర్ణం,” అని ఒక సివిల్ రైట్స్ యాక్టివిస్ట్ చెప్పారు.
