తెలంగాణ గాన కోకిల బెల్లి లలిత

ప్రజల గొంతుక కు ఘన నీవాళి

నేడు 26వ వర్ధంతి

తెలంగాణ మలిదశ ఉద్యమంలో తన పాటలతో ప్రజలను చైతన్యం చేసి, తన జీవితాన్ని స్వరాష్ట్ర సాధన కోసం అర్పించిన వీరవనిత బెల్లి లలిత. ఆమె 26వ వర్ధంతి సందర్భంగా మే 26న తెలంగాణ ఉద్యమ చరిత్రలో ఆమె కృషి, పోరాటాలు, ఆమె వీరమరణం గురించి స్మరించుకోవడం ఈ తరం ప్రతి ఒక్కరి బాధ్యత. గాన కోకిలగా, జనసభ నాయకురాలిగా, తెలంగాణ స్వాతంత్ర్య పోరాటంలో అగ్రభాగాన నిలిచిన బెల్లి లలిత జీవిత చరిత్ర ఒక స్ఫూర్తిదాయక గాథ.

జీవిత విశేషాలు

భువనగిరి జిల్లాకు చెందిన బెల్లి లలిత గొర్రెలు కాసే సామాన్య కురుమ కుటుంబంలో జన్మించారు. తన అసాధారణ గాయనీగా తన ప్రతిభ, సామాజిక చైతన్యంతో  తెలంగాణ ప్రజల గుండెల్లో ఆమె.చిరస్థాయిగా నిలిచారు. చిన్నతనం నుంచే సంగీతం, సాహిత్యం పట్ల ఆసక్తి కలిగిన లలిత, తన గీతాల ద్వారా సామాజిక అసమానతలను, అన్యాయాలను ఎండగట్టడం ప్రారంభించారు. ఒగ్గు కథ చెప్పే ఆమె తండ్రి గొంతును అనుకరిస్తూ నేర్చుకున్న పాటలతో ఆమె గాత్రంలోని ఆకర్షణ, పాటల్లోని భావగర్భిత సాహిత్యం ప్రజలను ఉర్రూతలూగించేవి. ఈ ప్రతిభే ఆమెను తెలంగాణ ఉద్యమంలో కీలక నాయకురాలిగా నిలిపింది.

తెలంగాణ మలిదశ ఉద్యమంలో పాత్ర

1990ల చివరలో తెలంగాణ ప్రత్యేక రాష్ట్ర ఉద్యమం మలిదశలో ఊపందుకున్న సమయంలో బెల్లి లలిత జనసభ ఆధ్వర్యంలో చురుకుగా పాల్గొన్నారు. దక్షిణ తెలంగాణ జిల్లాలైన నల్గొండ, భువనగిరి, వరంగల్ వంటి ప్రాంతాల్లో ఆమె పాటలు ప్రజలను ఉద్యమ స్ఫూర్తితో ఉప్పొంగేలా చేశాయి. సమైక్య సీమాంధ్ర పాలనలో తెలంగాణ ప్రజలు అనుభవించిన వివక్ష, వెనుకబాటుతనం, సామాజిక-ఆర్థిక అసమానతలను తన గీతాల ద్వారా ఎత్తిచూపారు.

ఆమె పాటలు కేవలం సంగీతం మాత్రమే కాదు, అవి ప్రజలలో స్వాతంత్ర్య జ్వాలను రగిల్చే ఆయుధాలు. “తెలంగాణ గొంతుక”గా పిలవబడిన లలిత, గ్రామగ్రామాన నిర్వహించిన సభల్లో తన ఆటపాటలతో ప్రజలను జాగృతం చేశారు. ఆమె గీతాలు సామాన్య ప్రజల బాధలను, ఆకాంక్షలను ప్రతిబింబించాయి. తెలంగాణ సాంస్కృతిక గుర్తింపును, స్వాభిమానాన్ని పునరుద్ధరించడంలో ఆమె కృషి అనన్యమైనది.

ఉద్యమ ప్రారంభంలో విధానం

మలిదశ తెలంగాణ ఉద్యమం ప్రారంభ దశలో బెల్లి లలిత సాంస్కృతిక ఉద్యమాన్ని ఒక శక్తివంతమైన సాధనంగా ఉపయోగించారు. జనసభ ఆధ్వర్యంలో నిర్వహించిన సాంస్కృతిక కార్యక్రమాల ద్వారా ఆమె ప్రజలను ఒక తాటిపైకి తెచ్చారు. గ్రామీణ ప్రాంతాల్లోని సామాన్య రైతులు, కార్మికులు, యువతను తన పాటల ద్వారా ఉద్యమంలో భాగస్వాములను చేశారు. ఆమె గీతాలు సమైక్య పాలనలో తెలంగాణకు జరిగిన అన్యాయాలను స్పష్టంగా వివరించాయి, అదే సమయంలో ప్రత్యేక రాష్ట్ర సాధన కోసం పోరాడాలని ప్రజలను ప్రేరేపించాయి.

ఆమె నాయకత్వంలో జనసభ సభలు గ్రామీణ తెలంగాణలో ఉద్యమ స్ఫూర్తిని ఉవ్వెత్తున లేపాయి. సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలను రాజకీయ చైతన్యంతో మేళవించడం ద్వారా ఆమె ఉద్యమానికి కొత్త ఊపిరి పోసారు. ఆమె పాటలు కేవలం వినోదం కోసం కాదు, అవి తెలంగాణ సమాజంలోని అణగారిన వర్గాల గొంతుకగా మారాయి.

వీరమరణం

తెలంగాణ ఉద్యమంలో బెల్లి లలిత స్ఫూర్తిదాయక పాత్రను భరించలేని ఆనాటి సమైక్య రాష్ట్ర పాలకులు, ఆమెను అడ్డుకోవడానికి కిరాతక చర్యలకు పాల్పడ్డారు. 1999లో, ఆమెను అప్పటి సమైక్య పాలకులు మాజీ నక్సలైట్ నయీం  ముఠా ద్వారా హత్య చేయించారని ఆరోపణలు ఉన్నాయి. ఈ దారుణ ఘటనలో ఆమె శరీరాన్ని 17 ముక్కలుగా చేసి వివిధ ప్రాంతాల్లో విసిరేశారు. ఈ హత్య తెలంగాణ ఉద్యమ చరిత్రలో ఒక దుర్మార్గమైన అధ్యాయంగా నిలిచింది. ఆమె వీరమరణం ఉద్యమకారులకు, ప్రజలకు తీవ్ర ఆఘాతం కలిగించినప్పటికీ, ఆమె త్యాగం తెలంగాణ స్వాతంత్ర్య ఆకాంక్షలను మరింత బలోపేతం చేసింది.

ఆమె వారసత్వం

బెల్లి లలిత త్యాగం తెలంగాణ ఉద్యమంలో ఒక మైలురాయిగా నిలిచింది. ఆమె గీతాలు, ఆమె సాంస్కృతిక పోరాటం ఈ రోజున తెలంగాణ యువతకు, సామాజిక కార్యకర్తలకు స్ఫూర్తిగా నిలుస్తున్నాయి. అయితే, ఆమె హత్య కేసులో న్యాయం జరగకపోవడం, ఆమె కుటుంబానికి తగిన గౌరవం లభించకపోవడం తెలంగాణ సమాజంలో చర్చనీయాంశంగా మిగిలిపోయింది.

ఆమె స్మృతిని చిరస్థాయిగా నిలిపేందుకు హైదరాబాద్ ట్యాంక్‌బండ్‌పై విగ్రహం ఏర్పాటు చేయాలని, ఆమెను తెలంగాణ ఉద్యమ అమరుల సరసన చేర్చాలని ప్రజల నుంచి డిమాండ్ ఉంది. బెల్లి లలిత పేరు తెలంగాణ చరిత్రలో ఒక అమర గాథగా, స్వాతంత్ర్య ఆకాంక్షలకు ప్రతీకగా నిలుస్తుంది.

నిరంతర స్ఫూర్తి

బెల్లి లలిత జీవితం, ఆమె ఉద్యమ స్ఫూర్తి, ఆమె త్యాగం తెలంగాణ ప్రజలకు ఒక నిరంతర స్ఫూర్తిగా నిలుస్తాయి. ఆమె 26వ వర్ధంతి సందర్భంగా, ఆమె ఆశయాలను, స్వరాష్ట్ర సాధన కోసం ఆమె చేసిన పోరాటాన్ని స్మరించుకోవడం ద్వారా, తెలంగాణ సమాజం ఆమెకు నిజమైన నివాళి అర్పించవచ్చు.