తెలంగాణ 11వ ఆవిర్భావ దినోత్సవం: పోరాట గాథ, విజయ సౌరభం

తెలంగాణ ఆవిర్భావ దినోత్సవం 2025: 11వ వార్షికోత్సవంలో చారిత్రక పోరాటం, విజయ గాథ

జూన్ 2, 2025న తెలంగాణ తన 11వ ఆవిర్భావ దినోత్సవాన్ని ఘనంగా జరుపుకోనుంది. 2014 జూన్ 2న భారతదేశ 29వ రాష్ట్రంగా ఆవిర్భవించిన తెలంగాణ, తన సంస్కృతి, చరిత్ర, పోరాట గాథలను ఈ రోజున స్మరించుకుంటూ, రాష్ట్ర పురోగతిని సెలబ్రేట్ చేస్తుంది. 33 జిల్లాల్లో ఈ వేడుకలు జాతీయ జెండా ఆవిష్కరణ, సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలు, సామాజిక కార్యక్రమాలతో జోరుగా సాగనున్నాయి. ఈ వ్యాసం తెలంగాణ ఆవిర్భావ చరిత్ర, పోరాట నాయకులు, రాజకీయ ఉద్యమాలు, సాధించిన విజయాలను వివరంగా తెలియజేస్తుంది.

చారిత్రక నేపథ్యం: దశాబ్దాల పోరాటం

తెలంగాణ ఆవిర్భావం దశాబ్దాల కాలం నాటి పోరాట ఫలితం. నిజాం పాలనలో భాగమైన తెలంగాణ, 1956 నవంబర్ 1న రాష్ట్రాల పునర్విభజన చట్టం ద్వారా ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో విలీనమైంది. ఈ విలీనం ఆర్థిక అసమానతలు, సాంస్కృతిక విభేదాలు, అభివృద్ధిలో విస్మరణకు దారితీసింది. ఈ నేపథ్యంలో 1946-51 మధ్య కాలంలో తెలంగాణ రైతాంగ సాయుధ పోరాటం జరిగింది. భూస్వామ్య వ్యవస్థకు, నిజాం నిరంకుశ పాలనకు వ్యతిరేకంగా కమ్యూనిస్ట్ నాయకత్వంలో జరిగిన ఈ పోరాటం, తెలంగాణ గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో అసమానతలను బయటపెట్టింది.

1960లలో ప్రొఫెసర్ జయశంకర్ ఈ ఉద్యమానికి బౌద్ధిక బలాన్ని అందించారు. కాకతీయ విశ్వవిద్యాలయంలో ప్రొఫెసర్‌గా, రచయితగా తెలంగాణ అసమానతలను విశ్లేషించి, రాష్ట్ర ఆవిర్భావం కోసం ఉద్యమానికి దిశానిర్దేశం చేశారు. అదే సమయంలో, గాంధేయవాది, స్వాతంత్య్ర సమరయోధుడు కొండా లక్ష్మణ్ బాపూజీ గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో తెలంగాణ స్వరూపాన్ని, గుర్తింపును బలోపేతం చేశారు. మంత్రి పదవికి రాజీనామా చేసి ఉద్యమ స్పూర్తి చాటారు

1969 ఉద్యమం మరియు తెలంగాణ ప్రజా సమితి

1969లో తెలంగాణ ఉద్యమం తీవ్ర రూపం దాల్చింది. ఆర్థిక, రాజకీయ విస్మరణకు వ్యతిరేకంగా తెలంగాణ ప్రజా సమితి (టీపీఎస్) మర్రి చెన్నారెడ్డి నాయకత్వంలో ఏర్పడింది. ఈ ఉద్యమంలో ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయ విద్యార్థులు కీలక పాత్ర పోషించారు. విద్యార్థులు, ఉద్యోగులు, బుద్ధిజీవులు నిరసనలు, ర్యాలీలు నిర్వహించగా, పోలీసు దమనకాండలో 369 మంది ప్రాణాలు కోల్పోయారు. ఈ ఉద్యమం దీర్ఘకాలిక ప్రభావం చూపింది.

పీపుల్స్ వార్ గ్రూప్ మరియు ఇతర ఉద్యమాలు

1980-90లలో పీపుల్స్ వార్ గ్రూప్ (పీడబ్ల్యూజీ) గ్రామీణ తెలంగాణలో, ముఖ్యంగా వరంగల్, నల్గొండ జిల్లాల్లో రైతుల సమస్యలను, ఆర్థిక అసమానతలను లేవనెత్తింది. ఈ మావోయిస్ట్ ఉద్యమం వివాదాస్పదమైనప్పటికీ, రాష్ట్ర ఆవిర్భావ డిమాండ్‌ను బలపరిచింది. అదే సమయంలో, తెలంగాణ జనసభ వంటి సామాజిక ఉద్యమాలు బుద్ధిజీవులు, రైతులు, యువతను ఏకం చేసి ఉద్యమాన్ని కొనసాగించాయి.

2000లలో పునరుజ్జీవనం: టీఆర్‌ఎస్ మరియు జేఏసీ

2001లో కె. చంద్రశేఖర్ రావు (కేసీఆర్) నాయకత్వంలో తెలంగాణ రాష్ట్ర సమితి (టీఆర్‌ఎస్) ఏర్పడింది. కేసీఆర్ 2009లో చేపట్టిన అనిర్దిష్ట ఉపవాస దీక్ష ఉద్యమానికి కొత్త ఊపిరి పోసింది. తెలంగాణ జాయింట్ యాక్షన్ కమిటీ (జేఏసీ), ఎం. కోదండరాం నేతృత్వంలో, రాజకీయ పార్టీలు, విద్యార్థి సంఘాలు, సామాజిక సంస్థలను ఏకం చేసింది. 2011 మార్చి 10న హైదరాబాద్‌లో నిర్వహించిన మిలియన్ మార్చ్ ఈ ఉద్యమ బలాన్ని చాటింది. ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయ విద్యార్థులు మరోసారి నిరసనలు, ఉపవాస దీక్షలతో ఉద్యమానికి జీవం పోశారు.

రాజకీయ మైలురాళ్లు: జాతీయ నాయకుల పాత్ర

2009 డిసెంబర్‌లో కేంద్ర ప్రభుత్వం, ప్రధాని మన్మోహన్ సింగ్ నాయకత్వంలో, తెలంగాణ ఏర్పాటు ప్రక్రియను ప్రారంభించనున్నట్లు ప్రకటించింది. సోనియా గాంధీ, కాంగ్రెస్ అధ్యక్షురాలిగా, 2013 జూలై 30న కాంగ్రెస్ వర్కింగ్ కమిటీలో తెలంగాణ ఏర్పాటును సమర్థించే తీర్మానాన్ని ఆమోదించారు. ప్రణబ్ ముఖర్జీ, అప్పటి కాంగ్రెస్ సీనియర్ నాయకుడు, చర్చలను సమన్వయం చేశారు. సుష్మా స్వరాజ్, ప్రతిపక్ష నాయకురాలిగా, బీజేపీ తరపున తెలంగాణ బిల్లుకు మద్దతు ఇచ్చారు. తెలంగాణ ఎంపీలు, పార్లమెంట్‌లో నిరసనలు, ప్లకార్డులు, నినాదాలతో బిల్లును వేగవంతం చేశారు. 2014 ఫిబ్రవరిలో ఆంధ్రప్రదేశ్ పునర్విభజన చట్టం ఆమోదం పొంది, జూన్ 2, 2014న తెలంగాణ రాష్ట్రం ఆవిర్భవించింది.

తెలంగాణ ఆవిర్భావ దినోత్సవం: ప్రాముఖ్యత

తెలంగాణ ఆవిర్భావ దినోత్సవం కేవలం రాష్ట్ర ఏర్పాటు వేడుక కాదు; ఇది జన ఉద్యమ విజయం, సాంస్కృతిక గుర్తింపు, ఆర్థిక పురోగతి సెలబ్రేషన్. ఇది 1969 ఉద్యమంలో అమరులైన వారిని, విద్యార్థులను, ఉద్యమకారులను స్మరించుకుంటుంది. సతావాహన, కాకతీయ, కుతుబ్‌షాహీ, నిజాం సంస్కృతుల సమ్మేళనంగా రూపొందిన తెలంగాణ సంస్కృతి, బతుకమ్మ, బోనాలు, సమ్మక్క సారలమ్మ జాతరల ద్వారా వెలుగొందుతుంది. ఐటీ ఎగుమతులు 2014లో రూ.57,258 కోట్ల నుంచి రూ.1,83,569 కోట్లకు పెరగడం, రైతు బంధు, కళ్యాణ లక్ష్మి వంటి పథకాలు రాష్ట్ర పురోగతిని చాటుతాయి.

2025 వేడుకలు: 11వ వార్షికోత్సవం

2025లో 11వ ఆవిర్భావ దినోత్సవం ఘనంగా జరుగనుంది. ముఖ్యమంత్రి ఎ. రేవంత్ రెడ్డి సికింద్రాబాద్ పరేడ్ గ్రౌండ్‌లో జాతీయ జెండాను ఆవిష్కరిస్తారు. గన్ పార్క్‌లో 1969 ఉద్యమ అమరవీరులకు నివాళులు అర్పిస్తారు. నాలుగు రోజుల సాంస్కృతిక కార్యక్రమాల్లో పెరిణి శివతాండవం, ఒగ్గు కథలు, బతుకమ్మ వేడుకలు ఆకట్టుకుంటాయి. హైదరాబాదీ బిర్యానీ, సకినాలు వంటి వంటకాలతో ఫుడ్ ఫెస్టివల్స్ జరుగనున్నాయి. ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయంలో సెమినార్లు, ప్రదర్శనలు జయశంకర్, బాపూజీ, టీపీఎస్ వంటి నాయకుల సహకారాన్ని స్మరించనున్నాయి. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం ఐటీ, వ్యవసాయం, ఇందిరమ్మ ఇళ్ల పథకంలో సాధించిన విజయాలను హైలైట్ చేస్తుంది.

కీలక సహకారాలు

• ప్రొఫెసర్ జయశంకర్: ఉద్యమానికి బౌద్ధిక దిశానిర్దేశం.
• కొండా లక్ష్మణ్ బాపూజీ: సాంస్కృతిక గుర్తింపును బలోపేతం.
• రైతాంగ సాయుధ పోరాటం: గ్రామీణ సమస్యలను బయటపెట్టింది.
• 1969 ఉద్యమం, టీపీఎస్: రాష్ట్ర డిమాండ్‌ను రాజకీయంగా బలపరిచింది.
• పీడబ్ల్యూజీ, తెలంగాణ జనసభ: గ్రామీణ, బుద్ధిజీవి మద్దతు.
• టీఆర్‌ఎస్, కేసీఆర్: ఆధునిక ఉద్యమానికి నాయకత్వం.
• ఉస్మానియా విద్యార్థులు: నిరసనలతో ఉద్యమ జ్వాల రగిలించారు.
• జేఏసీ: ఐక్య ఉద్యమానికి సమన్వయం.
• సోనియా గాంధీ, మన్మోహన్ సింగ్, ప్రణబ్ ముఖర్జీ, సుష్మా స్వరాజ్, తెలంగాణ ఎంపీలు: శాసనసభలో బిల్లు ఆమోదానికి కీలకం.

సవాళ్లు, భవిష్యత్తు ఆకాంక్షలు

2014 తర్వాత నీటి పంపకం, రాజధాని విభజన వంటి సవాళ్లను తెలంగాణ ఎదుర్కొంది. 2024 నాటికి హైదరాబాద్ పూర్తిగా తెలంగాణ రాజధానిగా మారింది. ఐటీ, విద్య, సాంస్కృతిక సంరక్షణలో రాష్ట్రం ముందుకు సాగుతోంది. 2025 ఆవిర్భావ దినోత్సవం ఈ విజయాలను సమీక్షిస్తూ, సమ్మిళిత అభివృద్ధిని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంటుంది.

ముగింపు

తెలంగాణ ఆవిర్భావ దినోత్సవం 2025, రాష్ట్ర 11వ వార్షికోత్సవంగా, జన ఉద్యమ విజయాన్ని, సాంస్కృతిక గుర్తింపును జరుపుకుంటుంది. రైతాంగ పోరాటం నుంచి 1969 ఉద్యమం, జయశంకర్, బాపూజీ, టీపీఎస్, టీఆర్‌ఎస్, జేఏసీ, ఉస్మానియా విద్యార్థులు, సోనియా గాంధీ, సుష్మా స్వరాజ్ వంటి నాయకుల సహకారంతో తెలంగాణ సాకారమైంది. జూన్ 2, 2025న, రాష్ట్రం పరేడ్‌లు, సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలతో శాంతి, సమృద్ధితో ముందుకు సాగనుంది.

జై తెలంగాణ!